İdari Davaların Açılmasında Süre - İYUK m.7-13

DAVA AÇMA SÜRESİ

Dava açma süresi, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde; 

• Danıştayda ve idare mahkemelerinde altmış ve 
• Vergi mahkemelerinde otuz gündür.

Bu süreler;

• İdari uyuşmazlıklarda; yazılı bildirimin yapıldığı,
• Vergi, resim ve harçlar ile benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezalarından doğan uyuşmazlıklarda: 
• Tahakkuku tahsile bağlı olan vergilerde tahsilatın; 
• tebliğ yapılan hallerde veya tebliğ yerine geçen işlemlerde tebliğin; 
• tevkif yoluyla alınan vergilerde istihkak sahiplerine ödemenin; 
• tescile bağlı vergilerde tescilin yapıldığı ve 
• idarenin dava açması gereken konularda ise ilgili merci veya komisyon kararının idareye geldiği; tarihi izleyen günden başlar. 

Adresleri belli olmayanlara özel kanunlarındaki hükümlere göre ilan yoluyla bildirim yapılan hallerde, özel kanununda aksine bir hüküm bulunmadıkça süre, son ilan tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün sonra işlemeye başlar.

İlanı gereken düzenleyici işlemlerde dava süresi, ilan tarihini izleyen günden itibaren başlar.
Ancak bu işlemlerin uygulanması üzerine ilgililer, düzenleyici işlem veya uygulanan işlem yahut her ikisi aleyhine birden dava açabilirler.
Düzenleyici işlemin iptal edilmemiş olması bu düzenlemeye dayalı işlemin iptaline engel olmaz. 

SÜRELERLE İLGİLİ GENEL ESASLAR

Süreler, tebliğ, yayın veya ilan tarihini izleyen günden itibaren işlemeye başlar.

Tatil günleri sürelere dahildir. Şu kadarki, sürenin son günü tatil gününe rastlarsa, süre tatil gününü izleyen çalışma gününün bitimine kadar uzar.

Bu Kanunda yazılı sürelerin bitmesi çalışmaya ara verme zamanına rastlarsa bu süreler, ara vermenin sona erdiği günü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzamış sayılır. 

ADLİ VE ASKERİ YARGI YERLERİNE BAŞVURU

Çözümlenmesi Danıştayın, idare ve vergi mahkemelerinin görevlerine girdiği halde, adli ve askeri yargı yerlerine açılmış bulunan davaların görev noktasından reddi halinde, bu husustaki kararların kesinleşmesini izleyen günden itibaren otuz gün içinde görevli mahkemede dava açılabilir. 

Görevsiz yargı merciine başvurma tarihi, Danıştaya, idare ve vergi mahkemelerine başvurma tarihi olarak kabul edilir.

Adli veya askeri yargı yerlerine açılan ve görevsizlik sebebiyle reddedilen davalarda, görevsizlik kararının kesinleşmesinden sonra birinci fıkrada yazılı otuz günlük süre geçirilmiş olsa dahi, idari dava açılması için öngörülen süre henüz dolmamış ise bu süre içinde idari dava açılabilir. 

İDARİ MAKAMLARIN SESSİZ KALMASI

İlgililer, haklarında idari davaya konu olabilecek bir işlem veya eylemin yapılması için idari makamlara başvurabilirler. - Burada henüz bir idari işlem bulunmamaktadır.

Altmış gün içinde bir cevap verilmezse istek reddedilmiş sayılır. 

İlgililer altmış günün bittiği tarihten itibaren dava açma süresi içinde, konusuna göre Danıştaya, idare ve vergi mahkemelerine dava açabilirler. 

Altmış günlük süre içinde idarece verilen cevap kesin değilse ilgili bu cevabı, isteminin reddi sayarak dava açabileceği gibi, kesin cevabı da bekleyebilir. 

Bu takdirde dava açma süresi işlemez. 

Ancak, bekleme süresi başvuru tarihinden itibaren altı ayı geçemez. 

Dava açılmaması veya davanın süreden reddi hallerinde, altmış günlük sürenin bitmesinden sonra yetkili idari makamlarca cevap verilirse, cevabın tebliğinden itibaren altmış gün içinde dava açabilirler. 

İŞLEME KARŞI ÖNCE İDAREYE BAŞVURU

İlgililer tarafından idari dava açılmadan önce, idari işlemin 

• kaldırılması, 
• geri alınması, 
• değiştirilmesi veya 
• yeni bir işlem yapılması 

üst makamdan, üst makam yoksa işlemi yapmış olan makamdan, idari dava açma süresi içinde istenebilir.  - Burada mevcut bir idari işlem bulunmaktadır.

Bu başvurma, işlemeye başlamış olan idari dava açma süresini durdurur. 

Altmış gün içinde bir cevap verilmezse istek reddedilmiş sayılır.

İsteğin reddedilmesi veya reddedilmiş sayılması halinde dava açma süresi yeniden işlemeye başlar ve başvurma tarihine kadar geçmiş süre de hesaba katılır.

İDARİ İŞLEM DOLAYISIYLA İPTAL VE TAM YARGI DAVASI

İlgililer haklarını ihlal eden bir idari işlem dolayısıyla Danıştaya ve idare ve vergi mahkemelerine; 

• doğrudan doğruya tam yargı davası veya iptal ve tam yargı davalarını birlikte açabilecekleri gibi 
• ilk önce iptal davası açarak bu davanın karara bağlanması üzerine, 
• bu husustaki kararın veya 
• kanun yollarına başvurulması halinde verilecek kararın tebliği veya 
• bir işlemin icrası sebebiyle doğan zararlardan dolayı icra tarihinden itibaren dava süresi içinde tam yargı davası açabilirler. 

Bu halde de ilgililerin idareye başvurma hakları saklıdır.

İDARİ EYLEM DOLAYISIYLA
İDAREYE ZORUNLU BAŞVURU + TAM YARGI DAVASI

İdari eylemlerden hakları ihlal edilmiş olanların idari dava açmadan önce, 

• bu eylemleri yazılı bildirim üzerine veya başka süretle öğrendikleri tarihten itibaren bir yıl ve 
• her halde eylem tarihinden itibaren beş yıl içinde ilgili idareye başvurarak haklarının yerine getirilmesini istemeleri gereklidir. 

Bu isteklerin kısmen veya tamamen reddi halinde, bu konudaki işlemin tebliğini izleyen günden itibaren veya istek hakkında altmış gün içinde cevap verilmediği takdirde bu sürenin bittiği tarihten itibaren, dava süresi içinde dava açılabilir.

Görevli olmayan adli ve askeri yargı mercilerine açılan tam yargı davasının görev yönünden reddi halinde sonradan idari yargı mercilerine açılacak davalarda, birinci fıkrada öngörülen idareye başvurma şartı aranmaz.