İLK İNCELEME
Dilekçeler,
- Görev ve yetki,
- İdari merci tecavüzü,
- Ehliyet,
- İdari davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı,
- Süre aşımı,
- Husumet,
- 3 ve 5 inci maddelere uygun olup olmadıkları,
Dilekçeler bu yönlerden kanuna aykırı görülürse durum; görevli daire veya mahkemeye bir rapor ile bildirilir. Tek hakimle çözümlenecek dava dilekçeleri için rapor düzenlenmez ve aşağıdaki hükümler ilgili hakim tarafından uygulanır.
Yapılacak inceleme ve yapılacak işlemler dilekçenin alındığı tarihten itibaren en geç onbeş gün içinde sonuçlandırılır.
İlk incelemeyi yapanlar, bu noktalardan kanuna aykırılık görmezler veya daire veya mahkeme tarafından ilk inceleme raporu yerinde görülmezse, tebligat işlemi yapılır.
Yukarıdaki hususların ilk incelemeden sonra tespit edilmesi halinde de davanın her safhasında aşağıdaki hükümler uygulama alanı bulur.
İLK İNCELEME ÜZERİNE VERİLECEK KARARLAR
Danıştay veya idare ve vergi mahkemelerince yukarıda yazılı hususlarda kanuna aykırılık görülürse,
- Adli ve askeri yargının görevli olduğu konularda açılan davaların reddine;
- İdari yargının görevli olduğu konularda ise görevli veya yetkili olmayan mahkemeye açılan davanın görev veya yetki yönünden reddedilerek dava dosyasının görevli veya yetkili mahkemeye gönderilmesine,
- Ehliyetsizlik, idari işlemin kesin ve yürütülmesi olmaması ve dava açma süresinin geçirilmesi hallerinde davanın reddine,
- Davanın hasım gösterilmeden veya yanlış hasım gösterilerek açılması halinde, dava dilekçesinin tespit edilecek gerçek hasma tebliğine,
- Dilekçelerin şekli eksiklikleri varsa, 3 ve 5 inci maddelere uygun şekilde yeniden düzenlenmek veya noksanları tamamlanmak yahut ehliyetli olan şahsın avukat olmayan vekili tarafından dava açılmış ise otuzgün içinde bizzat veya bir avukat vasıtasıyla dava açılmak üzere dilekçelerin reddine,
- Dilekçelerin 3 ncü maddeye uygun olmamaları dolayısıyla reddi halinde yeni dilekçeler için ayrıca harç alınmaz.
- Dilekçenin reddedilmesi üzerine, yeniden verilen dilekçelerde aynı yanlışlıklar yapıldığı takdirde dava reddedilir.
- İdareye başvuru yapılması gerekirken yapılmadan dava açılmış ise dilekçelerin görevli idare merciine tevdiine, karar verilir.
- Dilekçelerin görevli mercie tevdii halinde, Danıştaya veya ilgili mahkemeye başvurma tarihi, merciine başvurma tarihi olarak kabul edilir.
İdari yargının görevli olduğu konularda davanın görev ve yetki yönünden reddine ilişkin kararlarla, gerçek hasma tebliğ ve dilekçe red kararları dışında, ilgisine göre istinaf ya da temyiz yoluna başvurulabilir.
TEBLİGAT VE CEVAP VERME
Normalde davacı davalının ikinci savunmasına cevap veremez. Ancak, davalının ikinci savunmasında, davacının cevaplandırmasını gerektiren hususlar bulunduğu, davanın görülmesi sırasında anlaşılırsa, davacıya cevap vermesi için bir süre verilir.
Taraflar, yapılacak tebliğlere karşı, tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde cevap verebilirler.
Bu süre, ancak haklı sebeplerin bulunması halinde, taraflardan birinin isteği üzerine görevli mahkeme kararı ile otuz günü geçmemek ve bir defaya mahsus olmak üzere uzatılabilir.
Sürenin geçmesinden sonra yapılan uzatma talepleri kabul edilmez.
ISLAH
Taraflar, sürenin geçmesinden sonra verecekleri savunmalara veya ikinci dilekçelere dayanarak hak iddia edemezler.
Ancak, tam yargı davalarında dava dilekçesinde belirtilen miktar,
- süre veya diğer usul kuralları gözetilmeksizin
- nihai karar verilinceye kadar,
- harcı ödenmek suretiyle
- bir defaya mahsus olmak üzere
İDARENİN SAVUNMAYA İŞLEM DOSYASINI EKLEMESİ
Davalara ilişkin işlem dosyalarının aslı veya onaylı örneği idarenin savunması ile birlikte, Danıştay veya ilgili mahkeme başkanlığına gönderilir.
Danıştayda ilk derece mahkemesi sıfatıyla görülen davalarda;
Savcının esas hakkındaki yazılı düşüncesi taraflara tebliğ edilir.
Taraflar, tebliğden itibaren on gün içinde görüşlerini yazılı olarak bildirebilirler.