Halka açık ortaklıkların;
- birleşme, bölünme işlemlerine taraf olması,
- tür değiştirmesi,
- imtiyaz öngörmesi veya mevcut imtiyazların kapsam veya konusunu değiştirmesi gibi
Kurul, önemli nitelikteki işlemleri, önemlilik ölçüsü de dâhil olmak üzere bu nitelikteki işlemlerde bulunulabilmesi veya kararların alınabilmesi için uyulması zorunlu usul ve esasları, halka açık ortaklıkların niteliğine göre belirlemeye yetkilidir. Nitekim Kanun'dan aldığı bu yetkiye dayanarak SPK'nın hazırladığı “II-23.3 sayılı Önemli Nitelikteki İşlemler ve Ayrılma Hakkı Tebliği” (Tebliğ) 27 Haziran 2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
Tebliğde Kanun'da belirlenen işlemlerin ayrıntıları belirlenmekle birlikte, bunların yanında Kurulun diğer düzenlemelerinde önemli nitelikteki işlem olarak belirlenen işlemlerin de bu Tebliğ hükümlerine tâbi olacağı, ayrıca Kanun'da sayılmamakla birlikte, bir bütün olarak ele alındığında ortaklığın temel faaliyetleri veya olağan ticari hayatında esaslı değişiklik yapılmak suretiyle yatırımcıların yatırım kararlarının değişmesine yol açacak, ortaklığın yapısına ilişkin temel işlemler Kurul tarafından önemli nitelikteki işlem olarak değerlendirilecektir.
Kanun maddesinin ikinci fıkrasında ise, Kurul'un, belirlenen zorunluluklara uyulmaksızın gerçekleştirilen işlemlerin ortadan kaldırılmasına yönelik Kurul kararının tebliği tarihinden itibaren otuz gün içinde işlem öncesi durumun aynen sağlanmaması hâlinde idari para cezası verilebileceği ve hatta bu işlemlerin iptali için 6102 sayılı Kanunun genel kurul kararlarının iptaline ilişkin hükümleri çerçevesinde dava açabileceği kurala bağlanmıştır.
Dolayısıyla halka açık anonim şirketlerde önemli nitelikte işlemlerin sınırlı sayıda olmadığını, yatırımcıların yatırım kararlarının değişmesine yol açacak ortaklığın yapısına ilişkin temel işlemlerin de önemli nitelikte işlem sayılacağını belirtmek gerekir. Bu nedenle şirketler önemli nitelikte işlemleri hakkında Tebliğin 7. maddesindeki düzenlemelere uygun hareket etmelidir.
Tebliğin 7. maddesine göre, öncelikle önemli nitelikteki işlemin gerçekleştirilebilmesi için işlemin esaslarının belirlendiği bir yönetim kurulu kararı alınması ve bu işlemin genel kurulca onaylanması zorunludur. Bu işlem için yönetim kuruluna ön izin mahiyetinde genel yetki veren bir genel kurul kararı bulunsa bile onay zorunluluğu ortadan kalkmamaktadır.
Kurul, Tebliğde belirtilen esaslara uyulmaksızın gerçekleştirilen işlemlerin kaldırılmasına yönelik karar alabilir. Bu kararın tebliğine rağmen süresi içerisinde işlem öncesi durum sağlanmazsa idari para cezası verebilecektir. Düzenlemenin lafzından anlaşılacağı üzere, Kurul'un idari para cezası vermek zorunda olmadığını, somut olayın özelliğine göre idari para cezası vermeyebileceğini belirtmek gerekir.