6216 sayılı Anayasa Mahkemesi Kanunu'ndan Notlar

Mahkeme Kararları 

• Mahkeme kararları kesindir. Mahkeme kararları Devletin yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını, gerçek ve tüzel kişileri bağlar.
• İptal kararları geriye yürümez.
• Mahkemece iptaline karar verilen kanun, kanun hükmünde kararname veya Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü veya bunların belirli madde veya hükümleri, iptal kararının Resmî Gazetede yayımlandığı tarihte yürürlükten kalkar. Mahkeme gerekli gördüğü hâllerde, Resmî Gazetede yayımlandığı günden başlayarak iptal kararının yürürlüğe gireceği tarihi bir yılı geçmemek üzere ayrıca kararlaştırabilir.
• Mahkeme, bir kanun, kanun hükmünde kararname veya Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün tamamını veya bir hükmünü iptal ederken, kanun koyucu gibi hareketle, yeni bir uygulamaya yol açacak biçimde hüküm tesis edemez.
• Mahkeme kararları gerekçeli olarak yazılır. İptal kararları gerekçesi yazılmadan açıklanamaz. 
• İptal ve itiraz başvuruları sonucu verilen gerekçeli kararlar Resmî Gazetede hemen yayımlanır.

Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Yönetmeliği

2 Haziran 2018 Cumartesi günkü Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği'nin kapsamı;

• hukuk uyuşmazlıklarının arabuluculuk yoluyla çözümlenmesine ilişkin her türlü arabuluculuk faaliyeti, 
• idarenin taraf olduğu özel hukuk uyuşmazlıklarında idarenin temsili, 
• dava şartı olarak düzenlenen arabuluculuk sürecinin usul ve esasları,
• arabulucuların eğitimi, arabuluculuk sınavının yapılması, arabulucular sicilinin düzenlenmesi, arabulucuların ve eğitim kuruluşlarının denetlenmesi ile Arabuluculuk Daire Başkanlığı ve Arabuluculuk Kurulunun çalışma usul ve esasları olarak belirlenmiştir.

Yönetmelikte arabuluculuk; sistematik teknikler uygulayarak, görüşmek ve müzakerelerde bulunmak amacıyla tarafları bir araya getiren, onların birbirlerini anlamalarını ve bu suretle çözümlerini kendilerinin üretmesini sağlamak için aralarında iletişim sürecinin kurulmasını gerçekleştiren, tarafların çözüm üretemediklerinin ortaya çıkması hâlinde çözüm önerisi de getirebilen, uzmanlık eğitimi almış olan tarafsız ve bağımsız bir üçüncü kişinin katılımıyla ve kamu hizmeti olarak yürütülen ihtiyari bir uyuşmazlık çözüm yöntemi şeklinde tanımlanmıştır.

Unutulma Hakkı - Şeref ve İtibarın Korunması

Unutulma hakkı, internet ve teknolojinin hayatın her alanına girdiği ve kişisel/sosyal her şeyin kolayca paylaşılarak daha fazla insana ulaştığı, haber (bilgi/resim/video) bir web sitesinde paylaşıldıktan sonra arama motorlarınca taranması nedeniyle -ilgili web sitesi içeriği kaldırsa bile- herkesin erişebildiği arama sonuçlarında çıkan ve yayılması istenmeyen içeriğin kaldırılması taleplerinin yerine getirilmesi gerekliliğini ifade eder.

Kişisel verilerin fütursuzca yayınlanması ve yayılması çoğu zaman şeref ve itibarı zedeleyici olabilmektedir. Somut olayda, ilgisi olmadığı bir olayla ilgili haberlerde isminin geçmesi nedeniyle Sulh Ceza Hakimliğine yaptığı "erişim engellenmesi" başvurusunun reddi üzerine bireysel başvuru yoluna gidilmiştir.

Anayasa Mahkemesi, çelişmesiz bir dava sonucunda yayın içeriğine erişimin engellenmesi kararı verilebilmesi ancak hukuka aykırılığın ve kişilik haklarına müdahalenin ilk bakışta anlaşılacak kadar belirgin olduğu ve zararın hızlıca giderilmesinin zaruri olduğu durumlarda mümkün olduğunu belirtmiştir. Amaçlananın, internet faaliyetleri ile kişilik hakları arasında gerekli hassas dengenin tesisi, kişi ve kuruluşlara haksız zarar veren, onlar hakkında gerçek dışı bilgiler yayan ve şeref ve itibarlarını ihlâl eden internet kullanımına karşı bireylerin haklarının korunması olduğu ifade edilmiştir.

Memuru yazılı uyarı iptal davasına konu edilebilir mi?

Kamu kurum ve kuruluşlarında zaman zaman uygulanan "yazılı uyarı" usulü, memurun siciline disiplin cezası olarak geçirilmeden, iş ve işlemlerinde bundan sonra daha dikkatli olması gerektiğinin ifade edilmesini amaçlamaktadır.

Bilindiği üzere, 2577 sayılı Kanun hükümleri nedeniyle, idarenin icrailik niteliği taşımayan işlemleri, idari davaya konu edilememekte, edilmiş ise mahkeme tarafından esas incelemesine girilmeksizin usulden reddedilmektedir.

Başvuruya konu işlem idare mahkemesince esasen incelenmiş, iptal edilmiş, daha sonra istinaf incelemesinde bölge idare mahkemesince bu karar kaldırılarak, dava konusu işlem icrai nitelikte görülmediğinden davanın usulden reddine karar vermiştir.

Anayasa Mahkemesi değerlendirmesinde, Danıştay 5. ve 12. Dairelerinin içtihatlarına da atıf yaparak, bir kamu görevlisinin herhangi bir fiil veya davranışından (somut olayda gereksiz yazışmaya sebebiyet verme) dolayı disiplin cezası niteliği taşımayan bir şekilde yazılı olarak ikaz edilmesine ilişkin işlemlerin, kişilerin özlük dosyasında saklandığından, daha sonra idare tarafından hakkında tesis edilebilecek işlemlerde (ör. taltif, ceza, atama, görevlendirme, terfi) takdir yetkisini kullanırken dikkate alınması ihtimali bulunduğundan, hukuki durumunu etkilemektedir denilmiştir.

2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesi Kanunu'ndan Notlar

Uyuşmazlık Mahkemesi; 

• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ile görevlendirilmiş, 
• Adli, idari ve askeri yargı mercileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözmeye yetkili ve bu kanunla kurulup görev yapan bağımsız bir yüksek mahkemedir.

Özel kanun uyarınca hakeme başvurulmasının zorunlu olduğu hallerde, eğer hakemlik görevi hakim tarafından yerine getirilmiş ise bu merci, davanın konusuna göre, yukarıdaki fıkrada yazılı adli veya idari yargı mercilerinden sayılır.

MAHKEMENİN KURULUŞU VE ÇALIŞMA ŞEKLİ

Uyuşmazlık Mahkemesi bir Başkan ile oniki asıl, oniki yedek üyeden kurulur.

Uyuşmazlık Mahkemesi, hukuk ve ceza bölümlerine ayrılır.

Her bölüm, bir Başkan ile altı asıl üyeden kurulur. 

Birlikte toplanan Hukuk ve Ceza Bölümleri, Uyuşmazlık Mahkemesi Genel Kurulunu teşkil ederler.

Uyuşmazlık mahkemesi Genel Kurulu, bu Kanunla belli edilen görevleri yerine getirir ve ayrıca bölümler arasında çıkan olumsuz görev uyuşmazlıklarında görevli bölümü belli eder.

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanı, Anayasa Mahkemesince kendi asıl ve yedek üyeleri arasından seçilir. 

Bölümler ve Genel Kurul, Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanının Başkanlığı altında toplanır.

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümüne, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu ile Danıştay Genel Kurulunca kendi daire başkan ve üyeleri arasından; Askerî Yüksek İdare Mahkemesi Genel Kurulunca da askerî hâkim sınıfından olan daire başkan ve üyeleri arasından ikişer asıl, ikişer yedek üye seçilir.

Uyuşmazlık Mahkemesi Ceza Bölümüne, Yargıtay Ceza Genel Kurulu ile Askerî Yargıtay Genel Kurulunca kendi daire başkan ve üyeleri arasından üçer asıl, üçer yedek üye seçilir.

Uyuşmazlık Mahkemesinin Başkanı, Başkanvekili ve üyeleri dört yıl için seçilir.

Görev süresi bitenler yeniden seçilebilirler.

İlgili Başsavcılar veya görevlendirecekleri yardımcıları, gerekli gördüklerinde veya Mahkemece gerekli görülen durumlarda yazılı olarak düşüncelerini bildirirler veya toplantılarda sözlü açıklamalarda bulunurlar, oya katılmazlar.

2576 sayılı BİM Kanunu'ndan Notlar

Bölge idare mahkemeleri, idare mahkemeleri ve vergi mahkemeleri bu Kanunla verilen görevleri yerine getirmek üzere kurulmuş genel görevli bağımsız mahkemelerdir.

Bölge idare mahkemeleri, idare mahkemeleri ve vergi mahkemeleri, bölgelerin coğrafi durumları ve iş hacmi gözönünde tutularak Adalet Bakanlığınca kurulur ve yargı çevreleri tespit olunur. 

Bu mahkemelerin kaldırılmasına veya yargı çevrelerinin değiştirilmesine, İçişleri, Maliye Bakanlıkları ile Gümrük ve Tekel Bakanlığının görüşleri alınarak, Adalet Bakanlığının önerisi üzerine Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca karar verilir.

BÖLGE İDARE MAHKEMELERİNİN OLUŞUMU

Bölge idare mahkemeleri, başkanlık, başkanlar kurulu, daireler, bölge idare mahkemesi adalet komisyonu ve müdürlüklerden oluşur.

Bölge idare mahkemelerinde biri idare diğeri vergi olmak üzere en az iki daire bulunur. 

Gerekli hâllerde dairelerin sayısı, Adalet Bakanlığının teklifi üzerine Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca artırılıp azaltılabilir.

Dairelerde bir başkan ile yeteri kadar üye bulunur.

BİM'İN GÖREVLERİ

• İstinaf başvurularını inceleyip karara bağlamak.
• Yargı çevresindeki idare ve vergi mahkemeleri arasında çıkan görev ve yetki uyuşmazlıklarını kesin karara bağlamak.
• Diğer kanunlarla verilen görevleri yapmak.

2575 sayılı Danıştay Kanunu'ndan Notlar

Danıştay, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ile görevlendirilmiş Yüksek İdare Mahkemesi, danışma ve inceleme merciidir.

Danıştay bağımsızdır. Yönetimi ve temsili Danıştay Başkanına aittir.

Danıştay meslek mensupları Danıştay Başkanı, Danıştay Başsavcısı, Danıştay başkanvekili, daire başkanları ile üyelerdir.

ÜYELERİ VE NİTELİKLERİ

• İdari yargı hakim ve savcılığı,
• Bakanlık, müsteşarlık, müsteşar yardımcılığı, elçilik, valilik,
• Generallik, amirallik, 
• Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreterliği,
• Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Genel Sekreterliği,
• Genel ve katma bütçeli dairelerde veya kamu kuruluşlarında genel müdürlük veya en az bu derecedeki tetkik ve teftiş kurul başkanlıkları, ile düzenleyici ve denetleyici kurumların başkanlıkları,
• Yükseköğrenim kurumlarında hukuk, iktisat, maliye, kamu yönetimi profesörlüğü,
• Kamu kurum ve kuruluşlarının başhukuk müşavirliği, birinci hukuk müşavirliği, hukuk hizmetleri başkanlığı ve hukuk işleri müdürlüğü görevlerini yapanlar arasından seçilir. 

İdari yargı hakim ve savcılarının Danıştay üyeliğine seçilebilmeleri için birinci sınıfa ayrıldıktan sonra en az üç yıl bu görevlerde başarı ile çalışmış olmaları ve birinci sınıfa ayrılma niteliğini kaybetmemeleri gereklidir.

İdari görevlerden Danıştay üyeliğine seçileceklerin yükseköğrenimlerini tamamladıktan sonra Devlet hizmetlerinde onbeş yıl çalışmış bulunmaları, birinci derece aylığını kazanılmış hak olarak almaları ve hakimliğin gerektirdiği ahlak ve seciyeye sahip olmaları şarttır.

ÜYELERİN SEÇİMİ 

Danıştayda boşalan üyeliklerin dörtte üçü idari yargı hakim ve savcılığından, dörtte biri ise diğer görevliler arasından seçilir. İdari yargı hakim ve savcıları, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca; diğer görevlerde bulunanlar ise, Cumhurbaşkanınca Danıştay üyeliğine seçilirler.

Danıştay üyeleri on iki yıl için seçilir. Bir kimse iki defa Danıştay üyesi seçilemez. 

DAİRELER

Danıştay; dokuzu  dava, biri idari daire olmak üzere on daireden oluşur.

Her dairede bir başkan ile yeteri kadar üye bulunur. Heyetler bir başkan ve dört üyenin katılmasıyla toplanır, salt çoğunluk ile karar verir. 

Üye sayısının yeterli olması halinde birden fazla heyet oluşturulabilir. Bu durumda, oluşturulan diğer heyetlere, heyette yer alan en kıdemli üye başkanlık eder. 

Müzakereler gizli yapılır.

BAŞKAN VE ÜYELERİN GÖREVLENDİRİLMELERİ

Daire başkanları belirli bir dairenin başkanı olarak seçilirler.

Üyeler, Başkanlık Kurulunun kararı ile dairelere ayrılırlar ve hizmetin icaplarına göre, daireleri aynı usulle değiştirilebilir.