24 Şubat 2020 Pazartesi

İnternet Sitelerine Erişimin Engellenmesi (Wikipedia Kararı)

Bilişim Hukuku yüksek lisansı sırasında yeri geldikçe ifade ettiğim üzere, 5651 sayılı Kanun'un 8, 8/A, 9 ve 9/A maddeleriyle usul ve esasları belirlenen internet ortamında yayınlanan içeriğe erişimin engellenmesi müessesesi aslında fiilen kesin sonuç alınması mümkün olmayan ve çok dikkatli uygulanması gereken bir kurumdur. 

Öncelikle şunu belirtmek gerekir ki, internet üzerinde herhangi bir içeriğe somut ve kesin olarak erişimin engellenmesi mümkün değildir, belki zorlaştırılabilir. Bunu bilişim sektörünü az çok tanıyan ve yazılım (programlama) ile haşır neşir olmuş herkes bilir. Zaten aşağıda ele alınan kararda da, Wikipedia'ya erişimin engellendiği süreçte Wikizero üzerinden Türk kullanıcılara yayının devam ettiği ifade edilmiştir. Bu durumda erişim engelleme kararları, aslında pratikte bir karşılığı olmayan, zayıf birer idari tedbir niteliğinde işlemler olarak karşımıza çıkmaktadır.

Özellikle erişim engeli kararı verilirken, bu kararın yalnızca kişilik haklarını ihlâl eden ve/veya suça konu içeriğin bulunduğu sayfalara (URL adreslerine) hasredilmesine azami önem verilmelidir. Bir internet sitesi basılı bir yayın gibi düşünülemez. Web siteleri, türüne göre niteliği değişmekle birlikte, aslında her bir sayfasında bambaşka bir içerik bulunması mümkün olan yayın alanlarıdır. Bu nedenle yalnızca birkaç sayfasındaki içerik nedeniyle internet sitesininin tamamına erişimin engellenmesi hemen her zaman aşırı bir uygulama olarak görülecektir. Meğer ki internet sitesi bir bütün olarak yalnızca belirli bir konuya (sakıncalı içeriğe) hasredilmiş olsun.

Bu aşırı uygulamalardan biri olarak çok tartışılan çevrimiçi ansiklopedi niteliğindeki Wikipedia'nın (Vikipedi - Özgür Ansiklopedi) tamamına erişimin engellenmesi nedeniyle, ifade ve basın özgürlüğünü ihlâl edildiği iddiasıyla yapılan bireysel başvuru, Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu tarafından ifade özgürlüğü kapsamında ele alınmış ve ifade özgürlüğünün ihlâl edildiğine oyçokluğuyla karar verilmiştir.